زنده شدن مقاومت با انقلاب اسلامی | از قلب مدیترانه تا کرانه‌های باب‌المندب

تبیین:

در میانه نیمه دوم قرن بیستم رویداد بزرگی به وقوع پیوست که هندسه نظام بین الملل دو قطبی را به چالش کشید و توانست در نزاع میان دو جبهه گفتمانی شرق (سوسیالیسم) و غرب (لیبرالیسم)، یک صدای جدید تمدنی را به بشریت معاصر عرضه کند.

این رویداد بزرگ انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) بود که از ابتدا کوشید تا پیام‌آور اخلاق‌گرایی دینی، استکبارستیزی، عزت‌طلبی، خودباوری، عدالت‌محوری و استقلال‌طلبی برای ملت‌های تحت ستم قدرت‌های بین‌المللی و نظام‌های استبدادی وابسته به شرق و غرب باشد.

امام خمینی (ره) با اتخاذ رویکردی الهام‌بخش نشان داد که اراده مردم و ایمان به آرمان‌های الهی قادر است بر هیمنه نظامی و سیاسی قدرت‌های استکباری غلبه کند.

این الهام بخشی موجب شد تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ به نقطه عطفی در تحولات سیاسی و مقاومت اسلامی در منطقه تبدیل شود.

این انقلاب که بدون توجه به هیمنه نظامی سیستم سرکوبگر رژیم پهلوی و حمایت کامل آمریکا از آن به پیروزی رسید، خود الهام‌بخش جنبش‌های مقاومت اسلامی شد که در برابر اشغالگری و سلطه‌طلبی رژیم صهیونیستی به مبارزه برخاستند.

گروه‌هایی همچون حزب‌الله لبنان، حماس، جهاد اسلامی فلسطین و انصارالله یمن از آموزه‌ها و استراتژی‌های این انقلاب بهره گرفتند و با تأکید بر استقلال، ایستادگی، اتکا به نیروی مردم و آموزه‌های دینی مسیر مقاومت را در پیش گرفتند.

اکنون در حالی که قطار انقلاب اسلامی با وجود تمام فشارها و چالش‌آفرینی‌های دشمنان در چهار دهه گذشته با اقتدار به چهل و ششمین ایستگاه خود می‌رسد، ایام الله دهه فجر با پیروزی بزرگ جبهه مقاومت در غزه و شکست خفت‌بار رژیم اشغالگر صهیونیستی در جنگ همزمان شده است تا بار دیگر حقانیت و درستی راهبرد مقاومت اسلامی نشات گرفته از گفتمان انقلابی مردم ایران در مسیر از بین بردن این غده سرطانی را شاهد باشیم.

انقلاب اسلامی و گروه‌های مقاومت: از همبستگی ایدئولوژیک تا حمایت عملی

یکی از ستون‌های برسازنده و از اهداف بنیادین گفتمان مقاومت برگرفته از انقلاب اسلامی مقابله با رژیم صهیونیستی و به تبع آن حمایت از گروه‌های مبارز فلسطینی و غیرفلسطینی است که در این مسیر گام بر‌می‌دارند.

در اولین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، سفارت رژیم صهیونیستی در تهران بسته شد و به جای آن، سفارت فلسطین افتتاح گردید. همچنین امام خمینی(ره) در اقدامی تاریخی و ماندگار در آخرین جمعه ماه رمضان را روز قدس نامید تا حمایت از آرمان فلسطین را به عنوان یک وظیفه دینی و سیاسی برای تمامی مسلمانان جهان معرفی کند.

چندی بعد ایران با تأسیس سپاه قدس و گسترش شبکه‌های مقاومت، نقش اساسی در تجهیز و آموزش نیروهای فلسطینی ایفا کرد. در این دوران پرچم مبارزات مسلحانه که به دلیل گرایش برخی از جریانات فلسطینی به توافقات سازش در اسلو و کمپ دیوید بر زمین مانده بود به دست گروه‌های مقاومت اسلامی مجدداً برافراشته شد و بدین طریق فصل درخشانی از مبارزه تاریخی ملت فلسطین علیه اشغالگری رقم خورد که با پیشرفت در فناوری‌های موشکی و راکت‌های ضد زره بومی‌سازی شده و ساخت شبکه پیچیده تونل‌ها همراه گردید.

دو گروه حماس و جهاد اسلامی فلسطین که به‌عنوان جریان‌های مقاومت در برابر اشغالگری اسرائیل شناخته می‌شوند، از انقلاب اسلامی ایران الهام گرفتند. این الهام‌گیری موجب شد تا گفتمان مقاومت فلسطینی که تا پیش از آن متاثر از ایدئولوژی‌های مارکسیستی و ناسیونالیستی ماهیت سکولار داشتند، دچار تحول بزرگی شوند و مقاومت اسلامی با چهره‌های شاخصی همچون شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز الرنسیسی و فتحی شقاقی پا به عرصه تحولات بگذارند.

این الگوپذیری در لبنان نیز اتفاق افتاد. پس از اشغال لبنان توسط اسرائیل در سال ۱۹۸۲، انقلاب اسلامی ایران و رهبری پیروزمندانه امام خمینی (ره) نقش محوری در جهت‌بخشی به افکار و ایده‌های چهره‌های موسس حزب‌الله همانند شیخ صبحی طفیلی، سید عباس موسوی، ابراهیم امین و سید حسن نصرالله برای سازماندهی مقاومت اسلامی در این کشور ایفا کرد. حزب‌الله لبنان که تحت تأثیر آموزه‌های انقلاب اسلامی شکل گرفت، توانست با استفاده از مدل جهادی امام خمینی، نیرویی مقاوم در برابر اشغالگری اسرائیل ایجاد کند.

در دهه ۱۹۸۰ میلادی، رهبران مؤسس حزب‌الله لبنان ارتباطات نزدیکی با رهبران انقلاب اسلامی ایران برقرار کردند که این روابط نقش مهمی در شکل‌گیری و توسعه حزب‌الله داشت.

سید حسن نصرالله، دبیرکل فقید حزب‌الله، در سال‌های ۱۳۶۰ یا ۱۳۶۱ شمسی (۱۹۸۱ یا ۱۹۸۲ میلادی) برای نخستین بار به ایران سفر کرد و در حسینیه جماران با امام خمینی (ره) دیدار نمود. در سال ۱۳۶۵ شمسی (۱۹۸۶ میلادی) نیز همراه با اعضای حزب‌الله به دیدار امام خمینی رفت. آخرین ملاقات او با امام خمینی چند ماه پیش از رحلت ایشان و در زمان درگیری میان جنبش امل و حزب‌الله بود.

رهبران حزب الله همواره بر الگوپذیری از امام خمینی (ره) تأکید می‌کردند. شهید سید حسن در اینباره گفته است: «از نظر ما امام خمینی مرجع دینی، امام و رهبر به تمام معنایی است. ایشان نماد و سنبل انقلاب علیه طاغوت‌ها، مستکبران و نظام‌های استبدادی است».

در سال ۱۹۸۲، پس از حمله اسرائیل به لبنان حزب‌الله لبنان شکل گرفت. این گروه با ایدئولوژی مشابه انقلاب اسلامی و رهبری سید حسن نصرالله، به یکی از اصلی‌ترین بازیگران سیاسی و نظامی لبنان تبدیل شد.

حزب الله هنگام تأسیس، در بیانیه ای با عنوان «ما که هستیم و هویت ما چیست؟» اعلام کرد «ما فرزندان حزب‌الله هستیم که خداوند طلیعه آن را در ایران به پیروزی رساند تا دوباره هسته اولیه دولت اسلامی در جهان برپا کند».

 حزب‌الله با حمایت ایران، توانست در سال ۲۰۰۰، اسرائیل را مجبور به عقب‌نشینی از جنوب لبنان کند. همچنین در جنگ ۳۳ روزه سال ۲۰۰۶، حزب‌الله با استفاده از تسلیحات و تاکتیک‌های نوین، جلوی پیشروی ارتش اسرائیل را گرفت. حزب‌الله اکنون دارای زرادخانه‌ای از موشک‌های کوتاه و میان‌برد و پهبادها و ... است که توانایی ضربه زدن به عمق خاک اسرائیل را دارد.

از دیگر سرزمین‌های اسلامی که بذر گفتمان مقاومت با پیروزی انقلاب اسلامی در آن کاشته شد و اکنون به درختی تنومند تبدیل شده یمن است. جنبش انصارالله یمن به‌شدت از روحیه استقلال‌طلبی و مقاومت امام خمینی الهام گرفته است. 

حسین بدرالدین الحوثی، فرزند علامه بدرالدین الحوثی، از رهبران برجسته زیدی‌های یمن، در دهه ۱۹۸۰ میلادی به ایران سفر کرد. در این سفر که حدود ۱۸ روز به طول انجامید، او با شخصیت‌های علمی ایرانی و عراقی دیدار کرد و تحت تأثیر انقلاب اسلامی و شخصیت امام خمینی (ره) قرار گرفت.

 پس از بازگشت به یمن، حسین الحوثی به همراه گروهی از جوانان زیدی، تشکیلاتی به نام "الشباب المؤمن" (جوانان مؤمن) را در سال ۱۹۹۰ میلادی تأسیس کرد. هدف این تشکیلات، توجه به نوجوانان و دور کردن آنان از افکار ویرانگر و مقابله با نفوذ وهابیت در میان زیدی‌ها بود.

این تشکیلات بعدها به "انصارالله" تغییر نام داد و به یکی از جنبش‌های مهم سیاسی و نظامی در یمن تبدیل شد. انصارالله با الهام از انقلاب اسلامی ایران و افکار امام خمینی (ره)، به مقابله با نفوذ خارجی و دفاع از حقوق زیدی‌ها پرداخت. از نظر انصارالله، هيچ مسأله‌اي مهم‌تر و جامع‌تر از مسأله فلسطين و رد سيطره‌جويي امريكا نيست و بر اين اساس شعارهايي مانند «الله اكبر، مرگ بر امريكا، مرگ بر اسرائيل و اسلام پيروز است» طرح كرده است.

از سال 2004 تا 2010 انصارالله شش جنگ را مدیریت کرد. این شش جنگ از صنعا به وسیله صالح و باپشتیبانی عربستان و حتی آمریکایی‌ها بود. پشتوانه مردمی دلیل مقاومت انصارالله در این شش جنگ بود. پشتوانه مردمی یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های انقلاب انصارالله است.

در مجموع می‌توانن مهمترین شاخصه‌های مشترک تأثیرپذیری گروه‌های مقاومت از انقلاب اسلامی را در چند محور مشخص است:

اعتقاد به جهاد مسلحانه علیه اشغالگری: مانند انقلاب ایران که بر عدم سازش با استبداد تأکید داشت، این گروه‌ها نیز مقاومت مسلحانه با اشغالگران بدون توجه به توان نظامی برتر اسرائیل را تنها راه آزادی فلسطین می‌دانند.

اتکا به نیروی ایمان و امداد الهی و مقابله با دخالت‌های خارجی: تفاوت اساسی انقلاب‌های توحید محور با سایر انقلاب‌ها این است که عوامل و دست‌اندرکاران این انقلاب را تکلیف‌محور می‌کند نه نتیجه‌محور. یکی از مولفه‌هایی که می‌توانیم بگوییم برگرفته از انقلاب اسلامی ایران است همین توحیدمحوری گروه‌های مقاومت است.

توسعه قدرت موشکی و تسلیحاتی: با تأسی به تجربه ایران و حزب‌الله، این گروه‌ها توانستند قدرت نظامی خود را توسعه داده و موازنه قوا را در برابر دشمن تغییر دهند.

تکیه بر نیروی مردمی و بسیج اجتماعی برای مقاومت: همان‌گونه که انقلاب اسلامی برای پیروزی بر حمایت توده‌های مردمی از رهبری دینی متکی بود، این گروه‌ها نیز با به میدان آمدن چهره‌های کاریزماتیک دینی و اتکا به مضامین اسلامی در پیش گرفتن راه مبارزه برای آزادی سرزمین توانستند حمایت گسترده فلسطینیان و اعراب و مسلمانان سایر کشورها را به دست آورند.

طوفان الاقصی تجلی گفتمان مقاومت انقلاب اسلامی

در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، زلزله بزرگی سرزمین‌های فلسطینی و کل منطقه و جهان را تکان داد.

طوفان الاقصی به صورت بی‌سابقه‌ای توانست تمامی پایه‌های نگهدارنده رژیم صهیونیستی را به لرزه درآورد و فلسطینیان بدون کمک هیچ کشور عربی توانستند بزرگترین شکست امنیتی و حیثیتی اسرائیل را رقم بزنند.

این عملیات نشان‌دهنده بهره‌گیری موفقیت‌آمیز گروه‌های مقاومت از راهبردهای مبارزاتی امام خمینی بود. طوفان الاقصی باطل بودن افسانه شکست‌ناپذیری ارتش رژیم صهیونیستی را ثابت کرد و نشان داد که با تکیه بر ایمان، اراده و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان بر دشمنی با توان نظامی برتر غلبه کرد.

 نتیجه‌گیری

انقلاب اسلامی ایران الگویی نوین از مقاومت را ارائه داد که بر اساس عدم سازش، اتکا به نیروی مردمی و ایمان به پیروزی حق بر باطل شکل گرفت. این الگو توانست در میان گروه‌های مقاومت منطقه نهادینه شود و مسیر مبارزه با اشغالگری اسرائیل را تقویت کند. حزب‌الله لبنان، حماس، جهاد اسلامی فلسطین و انصارالله یمن نمونه‌هایی از گروه‌هایی هستند که با بهره‌گیری از این آموزه‌ها، مقاومت اسلامی را به سطحی فراتر از تصور دشمنان رسانده‌اند. بدون شک، میراث امام خمینی در مبارزه با ظلم و استکبار همچنان الهام‌بخش مبارزان آزادی در سراسر جهان باقی خواهد ماند.